Anody to niewielkie elementy metalowe, które odgrywają kluczową rolę w ochronie jachtu przed korozją elektrochemiczną.
Choć często są pomijane przez początkujących właścicieli jednostek, stanowią niezbędny element zabezpieczenia wszystkich metalowych części znajdujących się w kontakcie z wodą. Ich prawidłowe zastosowanie może przedłużyć żywotność jachtu o wiele lat i uchronić przed kosztownymi naprawami.
Kluczowe informacje
- Anody ochronne to elementy ze stopów metali (cynk, aluminium, magnez), które chronią kadłub i osprzęt przed korozją elektrochemiczną
- Działają na zasadzie ochrony katodowej - same ulegają korozji zamiast chronionych elementów jachtu
- Wymagają regularnej kontroli i wymiany co 1-2 sezony żeglarskie lub gdy zużyją się w 50%
- Montuje się je na śrubie napędowej, wale, sterze, kadłubie i silniku - wszędzie tam, gdzie występują metalowe elementy w kontakcie z wodą
Czym są anody ochronne?
Anody ochronne (zwane również anodami ofiarowymi lub anodami galwanicznymi) to specjalne elementy wykonane z metali o niższym potencjale elektrochemicznym niż chronione elementy jachtu. Najczęściej są to niewielkie płytki, pierścienie lub bloki wykonane ze stopów cynku, aluminium lub magnezu.
Podstawowym zadaniem anod jest ochrona metalowych części jachtu przed korozją elektrochemiczną, która powstaje w wyniku przepływu prądów błądzących w środowisku morskim lub rzecznym.
Bez odpowiedniej ochrony anodowej elementy takie jak śruba, wał napędowy, ster czy kadłub metalowy mogłyby ulec szybkiej degradacji.
Anody są elementem pasywnym - nie wymagają zasilania ani żadnych skomplikowanych instalacji. Po prostu montuje się je na chronionych elementach i one wykonują swoją pracę automatycznie.
Jak działają anody - zasada ochrony katodowej
Działanie anod opiera się na zjawisku korozji elektrochemicznej i zasadzie ochrony katodowej.
Gdy dwa różne metale znajdują się w przewodzącym elektrolicie (wodzie morskiej lub słodkiej), powstaje między nimi różnica potencjałów elektrycznych, tworząc naturalną baterię galwaniczną.
W tym układzie:
Metal o niższym potencjale (bardziej reaktywny) staje się anodą i ulega korozji, oddając elektrony. Metal o wyższym potencjale (mniej reaktywny) staje się katodą i jest chroniony przed korozją.
Montując na jachcie anody ze stopów cynku, aluminium lub magnezu, świadomie wprowadzamy metal o najniższym potencjale elektrochemicznym w całym układzie. Dzięki temu anoda staje się najbardziej reaktywnym elementem i ulega korozji w pierwszej kolejności, chroniąc przed degradacją wszystkie pozostałe metalowe części - śrubę, wał, ster, kadłub.
Najprościej mówiąc: Anoda "poświęca się" i koroduje zamiast cennych elementów jachtu. Dlatego nazywa się ją anodą ofiarową.
Rodzaje anod według materiału
| Typ anody | Skład | Zastosowanie | Zalety |
|---|---|---|---|
| Anody cynkowe | Stop cynku (Zn) | Woda morska (słona) | Najskuteczniejsze w wodzie słonej, niski koszt |
| Anody aluminiowe | Stop aluminium (Al) | Woda morska i brakiczna | Uniwersalne, dłuższa żywotność, lżejsze |
| Anody magnezowe | Stop magnezu (Mg) | Woda słodka (rzeki, jeziora) | Bardzo reaktywne, idealne do wody słodkiej |
Gdzie montować anody na jachcie?
Anody ochronne powinny być zamontowane na wszystkich metalowych elementach jachtu mających kontakt z wodą. Kluczowe miejsca montażu to:
Śruba napędowa - to miejsce szczególnie narażone na korozję. Anody montuje się jako pierścienie na czopie śruby lub jako osobne elementy w pobliżu.
Wał napędowy - wymaga własnej anody montowanej na wale lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie, chroniącej ten kosztowny element przed degradacją.
Ster i rumpl - metalowe elementy układu sterowego również wymagają ochrony anodowej, szczególnie tam gdzie metal przechodzi przez kadłub.
Kadłub - na kadłubach metalowych (stalowych lub aluminiowych) montuje się większe anody płytowe w kilku miejscach podwodnej części jednostki.
Silnik stacjonarny - wewnętrzny układ chłodzenia silnika wymaga montażu specjalnych anod w bloku silnika, chroniących przed korozją układu chłodzenia.
Przechody kadłubowe - wszystkie metalowe przejścia przez kadłub (zawory denne, czerpnie, wyloty) powinny być chronione osobnymi anodami.
Balast - na jachtach z metalowym balastem wewnętrznym lub zewnętrznym również montuje się anody ochronne.
Kiedy wymieniać anody?
Regularna kontrola i wymiana anod to kluczowy element konserwacji jachtu. Zaniedbanie tego obowiązku może prowadzić do poważnych i kosztownych uszkodzeń.
Ogólne zasady wymiany:
Wymiana co 1-2 sezony żeglarskie - to standardowa rekomendacja dla większości jachtów eksploatowanych regularnie.
Wymiana przy 50% zużyciu - gdy anoda straciła połowę swojej objętości lub masy, należy ją wymienić, nawet jeśli nie minął jeszcze rok.
Kontrola wizualna co 3 miesiące - podczas sezonu żeglarskiego warto regularnie sprawdzać stan anod, szczególnie jeśli jacht często zmienia akweny.
Wymiana przed sezonem - najlepszy moment na wymianę anod to przygotowanie jachtu do sezonu, gdy jednostka jest na lądzie i mamy łatwy dostęp do wszystkich elementów.
Podsumowanie
Anody ochronne to niewielki, ale niezwykle istotny element każdego jachtu, który ma bezpośredni wpływ na jego długowieczność i bezpieczeństwo. Działając na zasadzie ochrony katodowej, anody "poświęcają się", ulegając korozji zamiast cennych elementów metalowych jednostki.
Kluczem do skutecznej ochrony jest regularna kontrola stanu anod, ich wymiana co 1-2 sezony lub przy 50% zużyciu oraz prawidłowy montaż zapewniający dobry kontakt elektryczny. Pamiętaj o doborze odpowiedniego typu anody do rodzaju wody, w której eksploatujesz jacht.
Choć koszt anod i ich wymiany jest niewielki, zaniedbanie tego elementu konserwacji może prowadzić do poważnych uszkodzeń wycenianych na tysiące złotych. Regularna wymiana anod to jedna z najmądrzejszych inwestycji, jakie może poczynić właściciel jachtu.